16.07.2011

Ben Bu Cihana Sığmazam

Ben Bu Cihana Sığmazam

Bende sığar iki cihan, ben bu cihana sığmazam,
'Cevher-i lâmekan' benem, 'kevni mekâna' sığmazam.

'Arş ile ferş' 'kâf ile nun' bende bulundu cümle çün,
Kes sözünü ve sessiz ol, şerh ve beyâna sığmazam.

Kevni mekândır âyetim, zâti durur bidayetim,
Sen bu nişanla bil beni, bil ki nişana sığmazam.

Kimse vehim ve zan ile olmadı Hakk ile biliş,
Hakkı bilen bilir ki ben zan ile vehme sığmazam.

Surete bak ve mânâyı suret içinde tanı ki,
Cism ile can benem velî, cism ile câna sığmazam.

Hem sedefim hem inciyim, Haşır ve Sırat esenciyim,
Bunca kumaş ve raht ile ben bu dükkâna sığmazam.

Gizli hazine benem ben iş, aynı ayan benem ben iş,
Cevher-i yer benem ben iş, denize ve yere sığmazam.

Gerçi Muhit ve Azimim, adım âdemdir âdemim,
Dar ile 'künfekan' benem, ben bu mekâna sığmazam.

Can ile hem cihan benem, dehr ile hem zaman benem,
Gör bu latîfeyi ki, ben dehre ve zamana sığmazam.

Yıldızlar ve felek benem, vahy ile hem melek benem,
Çek dilini ve sessiz ol, ben bu lisana sığmazam.

Zerre benem, güneş benem, car ile penç ve şeş benem.
Sureti gör beyan ile, çünkü beyana sığmazam.

Zat ileyim sıfat ile, Kadr ileyim Berât ile,
Gül-şekerim nebât ile piste-dehâna sığmazam.

Nâra yanan şecer benem, çarha çıkar hacer benem,
Gör bu ateşin zebânisin, ben bu zebâne sığmazam.

Bal ile hem şeker benem, şems ile hem kamer benem,
Rûh-i revân bağışlarım, rûh-i revana sığmazam.

Gerçi bu gün Nesîmiyim, Hâşimîyim, Kureyşiyim,
Bundan uludur âyetim, âyet ve şâna sığmazam.

Nesimî

 
 
 
 
 
 

Nesimi hakkında ansiklopedik bilgi

Nesimi on dördüncü yüzyıl şairlerinden. Bir rivayete göre, Bağdat'ın Nesim nahiyesinde doğdu. Şivesinde azeri özellikleri görüldüğü için de, Tebrizli olduğu sanılmaktadır. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir.

Nesimi çok seyahat etti. SultanBirinci Murad-ı Hüdavendigar zamanında Bursa'ya geldi. Sonra, Mısır'daki Çerkez sultanlarının elinde bulunan Halep şehrine yerleşti. Oradayken, Vahdet-i vücud sarhoşluğundaki bazı yazıları ve sözleri İslamiyete uygun görülmeyerek, 1417 senesinde idam edildi.

Semerat-ül Füad kitabında ve Ruh'ul Beyan Tefsiri'nde, Nesimi'nin sünni ve tarikat ehli olduğu yazılıdır. Bu Türk şairi hakkında en doğru ve güvenilir bilgiyi, kendi yüzyılında yaşamış olan Ünlü alim İbn-i Hacer-i Askalani vermektedir. İbn-i Hacer'e göre, Seyid Nesimi Tebrizlidir. Asıl ismi Şeyh Nesimeddin'dir. Hurufilik denilen yolun kurucusu Fadlullah-i Esterabadi'nin talebesidir. Bunlardan anlaşıldığına göre, Nesimi'nin önce Hurufi iken sonra pişman olduğu, tövbe ettiği anlaşılmaktadır. (Bkz. Hurufilik)

Nesimi, divan şiirinin adeta bir Yunus Emre'sidir. Fikirlerini korkusuz şekilde; her sıkıntıyı ve tehlikeyi göze alarak yazmış ve içli bir şekilde söylemiştir. Nesimi, zamanının Türkçesini en güzel şekilde şiirlerinde kullanmıştır. Arapça ve Farsça bilen Nesimi'nin tasavvuf kültürü derindir. Mevlana Celaleddin Rumi'ye hayranlığını ifade eden şiirleri de vardır.

Nesimi'nin bir Divan'ı vardır. Divanının en doğru olanı, Bayezid Kütüphanesindedir. Divanında, küçük mesneviler ve gazellerden başka, devrinin Türklere has bir nazım şekli olan tuyuğlar ve bazı Farsça şiirler bulunmaktadır.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi